Дискринимация нәрсә ул?

Дискриминация астында кеше һәм гражданның, җенесеннән, тән расасына, төсләренә, милләтенә, теленә, чыгышына, мөлкәткә, гаилә, социаль һәм вазифа хәленә, яше, яшәү урыннарына, дингә мөнәсәбәтенә, инануларына, иҗтимагый берләшмәләргә яки нинди дә булса социаль төркемнәргә кагылышлы хокуклары, ирекләре һәм законлы мәнфәгатьләрен бозу аңлашыла.

Пенсия алды яшендәге гражданнарны эшкә алу  кагыйдәләре башка хезмәткәрләрне эшкә кабул итү кагыйдәләреннән аерылып торырга тиеш түгел.

Эш бирүче вакантлы вазыйфага игълан биргәндә әлеге вазыйфага  дәгъва кылучыларның яшенә карата таләпләрне күрсәтергә хокуклы түгел. Вакантлы вазыйфаны биләп торуга дәгъва итүче кандидатка билгеле бер чиктән артмаган яшь турындагы таләп дискриминацион булып тора. Дискриминацион характердагы чикләүләрне үз эченә алган эшкә кабул итү турында игълан бастырган өчен эш бирүче административ җаваплылыкка тартылырга мөмкин.

Хезмәт законнары аерым гарантияләр, компенсацияләр һәм хезмәткәрнең яше арасында хокукларга бәйлелекне билгеләү мөмкинлеген күздә тотмый.

Гомуми кагыйдәләр буенча (аерым очраклардан тыш),  Россия Федерациясе Хезмәт кодексы тарафыннан хезмәт килешүе төзү өчен чик яше билгеләнмәгән. Шуны истә тотарга кирәк: пенсия яшенә җиткән затлар белән хезмәт мөнәсәбәтләрен рәсмиләштерү гомуми тәртиптә башкарыла.

Эш бирүче гражданны эшкә алудан баш тартканда, бу гражданның билгеле бер яшькә җитүе яки тиздән ирешәчәге белән баш тартуын нигезләргә хокуклы түгел. Эшкә алудан баш тарту күрсәтелгән сәбәп белән дискриминация турында, яше белән бәйле рәвештә хезмәт хокукларын чикләү турында сөйли.

Хезмәт килешүе төзүдән баш тарткан затның язмача таләбе буенча, эш бирүче мондый таләпне куйган көннән соң 7 эш көненнән дә соңга калмыйча язма рәвештә баш тартуның сәбәбен хәбәр итәргә тиеш. Хезмәт килешүен төзүдән баш тартканда суд тәртибендә шикаять бирелергә мөмкин (РФ хезмәт кодексындагы 64 маддәсе).

Россия Федерациясенең хезмәт законнары нигезендә түбәндәгеләр ярамый:

- пенсия алды, пенсия яшендәге гражданнар белән мәҗбүри сроклы хезмәт килешүе төзү;

- хезмәткәр пенсия яшенә җитүгә яисә пенсиягә чыгуга аның белән срогы чикләнмәгән хезмәт килешүен өзәргә яки аны ашыгыч хезмәт килешүенә алыштырырга.

Шулай ук предприятиедә хезмәткәрләр санын яки штатын кыскарту планлаштырылса, эштә калдыру өчен өстенлекле хокукка ия булып, яшенә карамастан, югарырак хезмәт җитештерүчәнлеге һәм квалификациясе булган хезмәткәрләр санала.

Дискриминациягә юл куйганда эш бирүче түбәндәге җаваплылыкка тартылырга мөмкин:

- административ. Дискриминацион характердагы чикләүләрне үз эченә алган эшкә кабул итү турында белдерүне бастырган, эш бирүчегә хезмәт килешүе төзүдән нигезсез баш тарткан, эш бирүче дискриминациясенең башка рәвешләрен керткән өчен яки аның вазыйфаи затлары административ штраф түләү рәвешендә җаваплылыкка тартылырга мөмкин;

- гражданлык-хокукый. Суд эш бирүче тарафыннан хезмәткәрнең хокуклары бозылган һәм аңа мораль зыян китерелгән очракта эш бирүчегә китерелгән мораль зыянны компенсацияләүне йөкләргә бурычлы. Моннан тыш, суд эшкә алудан баш тартуны законсыз дип танырга һәм эш бирүчене граждан белән хезмәт килешүе төзергә мәҗбүр итәргә мөмкин.

- җинаять. Дискриминацияләгән өчен гаепле вазыйфаи зат штрафка, мәҗбүри, төзәтү, мәҗбүри эшләргә хөкем ителергә мөмкин, шулай ук ул билгеле бер вазыйфаларны биләү хокукыннан яки билгеле бер эшчәнлек белән шөгыльләнү хокукыннан мәхрүм ителергә мөмкин.