Яман шеш һәм аның корбаннары
Яман шеш күзәнәкләре- организмның сәламәт күзәнәкләре, әмма канцероген факторлар тәэсире нәтиҗәсендә яман шешкә әвереләләр.
Организмның иммунитеты көчсезләнү белән алар интенсив рәвештә бүленә башлыйлар, сәламәт күзәнәкләрне үтерә барып үз ишеләрен арттыра баралар. Генетик өзеклекләр барлыкка килү нәтиҗәсендә яман шеш күзәнәкләрендә үз-үзен үтерү механизмы юкка чыга: күзәнәк-мутантлар үлү сәләтен югалталар һәм әкренләп организмның башка сәламәт күзәнәкләрен юк итә башлыйлар.
Яман шеш авыруының сәбәп-ләреннән берсе-ул зарарлы гадәтләр: мәсәлән, алкогольле эчемлекләрне чамадан тыш куллану. Алкоголь иммунитетны түбәнәйтә һәм йоклап ятучы яман шеш геннарын уята. Гомумән, көчле эчемлекләрне күбрәк кулланган саен организмда төрле өзлегүләр барлыкка килү куркынычы арта бара. Хәтта чиста спирт та куркыныч, ул ашказанында һәм үңәчтә хроник ялкынсыну барлыкка китерә, бавырны җимерә, цирроз белән тәмамланырга да мөмкин. Спиртлы эчемлекләрне чама хисен югалтып кулланучыларны киләчәктә ашказанында һәм бөердә яман шеш башлану куркынычы сагалый.
Тәмәке тартучыларның да киләчәге караңгы: 90 процент очракта үпкәләрдә, 80 процентта-авыз куышлыгында, бугазда һәм йоткылыкта, 25 процент очракта ашказанында яман шеш авыруы күзәтелә.
Куркыныч факторларның тагын берсе - ул стресс. Якын кешеңнең үлеме, ялгызлык, тормыш ямен югалту һәм шуңа охшаш башка хәлләр кешене депрессиягә, стресс халәтенә китереп җиткерәләр һәм иммунитетны көчсезләндерәләр. Болар барысы да исә яман шеш авыруы үсешенә китерә.
Ясалма бала төшерүләр дә, аеруча еш кабатланучы, организмның эшчәнлеген боза. Әле ныгып җитмәгән, җитлекмәгән яшьләрнең бала төшертүләре исә аеруча куркыныч, күкрәктә яман шеш барлыкка китерергә мөмкин. Сөт бизләрендә яман шеш булу ана линиясе буенча да бирелергә мөмкин. Әгәр гаиләгездә күкрәктә яман шеш авырулы кеше бар икән, паникага бирелмәскә кирәк. Хатын-кызларга бары тик ай саен үз-үзләрен тик-шереп торырга һәм елына бер тапкыр маммолог-ка барып тикшеренергә кирәк булачак.
Әлбәттә, башка факторлар да юк түгел. Әмма сәламәт тормыш рәвеше алып барган, үзвакытында табибка барып тик-шеренү үткән очракта, гомерегезне озайтырга мөмкин. Шуңа күрә дә үзегезне яшьтән үк сакларга өйрәнегез.
Иң мөһим һәм кызыклы язмаларны Татмедиа Telegram-каналында укыгыз
