Чүпрәле: 2016 ел истәлекләре

Россиякүләм икътисад өлкәсендә катлаулы вәзгыятькә карамастан, Татарстан Республикасында Президент программаларының берсе генә дә туктатылмады. 2016 елда республиканың 45 районы арасында булган бер Чүпрәле районында гына да төрле төзелеш, төзекләндерү эшләренә тотылган сумма миллиард чиген узып китте. Төгәлрәк итеп әйтсәк, 1 миллиард 117 миллион 781 мең сум булды. Шуннан 57 миллион 707 мең сумлык эшләр җирле бюджеттан финансланды. Төзелеш эшләренең иң әһәмиятлесе, әлбәттә, халык сәламәтлеген кайгыртып башкарылганы - "Чиста су" программасы. Районда 2016 елда әлеге программа буенча 180 млн.нан артык сумга эш эшләнгән. "Акчарлак" балалар лагеры, "Җәмигъ" мәчете сафка басу да - 2016 елның онытылмас вакыйгалары.

Иң бөек максат - халык рәхәт яшәсен

Районда алып барыла торган эшләрнең барысы да - социаль йөзле һәм иң беренче чиратта халык мәнфәгатен кайгыртып башкарыла. "Акчарлак" балалар лагерын төзеп файдалануга тапшыру - балалар, аларның әти- әниләрен шатландырган булса, Татарстан Республикасы Президенты Рөстәм Миңнехановның Чүпрәле районы халкын эчәргә яраклы су белән тәэмин итү буенча эшләрнең дәвам иттереләчәге турында белдерүе - районның барлык халкы өчен бәхетле мизгел булды.

"Чүпрәле" сәнәгать паркы төзелеше, Яңа Чүпрәле авылында урнашкан 3нче номерлы мәктәп-балалар бакчасында, Иске Кәкерле урта мәктәбендә, Яңа Борындык башлангыч мәктәп-балалар бакчасында, Чүпрәле тармаклы техникумында алып барылган капиталь төзекләндерүләр, Чуваш Шәйморзасы авылында төзелгән күпфункцияле үзәк, Алешкин-Саплык, Чуваш Чүпрәлесе авылында фельдшер- акушерлык пункты, Иске Кәкерле, Матакта ветеринария участогы бинасы ачылу, Шланга һәм Зур Аксу авылында полициянең участок вәкиле өчен административ-торак комплекс сафка басу, Яңа Элмәле, Иске Шәйморза, Иске Кәкерле, Яңа Чүпрәле авылында яңа спорт мәйданчыклары файдалануга тапшырылу - болар барысы да Чүпрәле халкының тормыш-көнкүрешен, сәламәтлеген, киләчәген кайгыртып башкарылган эшләрдән.

Зур Аксу фельдшер- акушерлык пункты, Кече Чынлы, Матак, Иске Шәйморза, Зур Аксу мәдәният йорты төзекләндерү үтте, Чуваш Чүпрәлесе мәдәният йортының тәрәзәләре яңаларына алмаштырылды, авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек идарәсе бинасы капиталь төзекләндерелде, Җәмәгать суды бинасы, Иске Кәкерле, Түбән Чәке авыл җирлеге Советы урнашкан биналар яңартылды 2016 елда.

Парклар һәм скверлар төзү аларны тулыландыру эшләренә дә 9 миллион сум акча сарыф ителгән. Хәзер инде "Дементьев исемендәге", "Чыгарылышлылар", "Дуслык" паркы балаларның гына түгел, өлкәннәрнең дә буш вакытларын күңелле, мәдәниятле итеп уздыру урынына әверелде.

Сыйфатлы, эчәр суны - һәр авылга, һәр йортка!

Эчәр суның сыйфатлы, чиста булуы кеше сәламәтлегендә аерым бер роль уйный. Чүпрәле районында җир асты суларының бик өстә урнашуы һәм халыкның үзләре казыган коелардан су эчәргә мәҗбүр булуы (соңгы еллардагы корылык нәтиҗәсендә күп кенә коеларда су да бетте) район өчен бер проблема булып килә бирде. 2014 елда исә "таш урыныннан кузгалды" -районда "Чиста су программасы" эшли башлады. Шушы кыска гына чор эчендә 61 км. озынлыкта су магистрале төзелде, авыллар арасында 82 км.га якын суүткәргеч салынды. Городище авылында, мәсәлән, су челтәрен төзү төгәлләнеп, авылның 156 йортында чишмә суыннан файдалана башлады. Чуваш Бизнәсе, Матак, Мунчәли, Чуваш Ишлесе, Яңа Чокалы, Яңа Элмәле, Иске Ишле, Иске Кәкерле авылында урнашкан йорт хуҗалары да эчәргә яраклы, сыйфатлы суга тиенде. Әлеге авыл кешеләреннән шатлыкларын бүлешеп редакция почтасына хатлар да керде. Билгеле, гомере буе көянтәгә чиләк асып су ташыган кешеләрнең сөенечләре белән уртаклашасылары килә-өй эчендәге краннан чишмә суы килсен әле!

Һәм моны гамәлгә ашыру өчен районда зур масштаблы эшләр башкарылуын тагын бер кат ассызыклыйбыз. Тугыз чишмә су алырлык хәлгә китерелгән, җиде каптаж, насос станцияләре белән, төзелгән, дистәгә якын сусыешлыклары (емкость) куелган.

2017 елда да су кертү эшләре дәвам иттереләчәк. Түбән Чәке, Югары Чәке, Иске Чәке, Кече Аксу; Түбән Каракитә һәм Югары Каракитә авылларын колачлаячак су челтәренең проект-смета документацияләрен эшләтүгә һәм төзелешен алып баруга да быел 66 млн. сумга якын чыгым тотылган. Борындык поселогы тирәсендәге суны тикшерү, инженер-геодезик эзләнүләр үткәрелү дә 2016 елга туры килде. Һәм тагын бер бик әһәмиятле булганы - суүткәргеч комплексында 144 данә янгын сүндерү гидрантлары урнаштырып калдырылды.

Федераль үзәк ярдәме

Иске Чүпрәле авылының көньяк-көнбатыш өлешендә "Чүпрәле" сәнәгать паркы булачагы турында безнең газетадан да укыгансыз, ишеткәнсездер дә булыр. Ялтырап торган биналар калкып чыкканын күргәннәр гаҗәпләнгәннәрдер дә әле. Әйе, монда күпләргә эш урыны булачак, иншаллах. Моның өчен районның җаваплы хезмәткәрләре Мәскәүләргә кадәр барып, бу проектны яклап йөрде һәм безнең зонада җитештерү цехлары эшләячәгенә ышандыра алды. Федераль үзәк чүпрәлеләрнең бу башлангычын яклап, 100 млн. сумга якын акча бүлеп бирде. Шушы акчаларны үзләштерү өчен кара көзгә кадәр эшләр дәвам итте әлеге территориядә. Асфальт юл түшәлде, электр линияләре җитештерү өчен мөһим булган югары көчәнешлеләренә алмаштырылды. Техник су тартылды. Юынтык суларны чистарткыч җайланма төзелде.

Әлеге паркта үз эшләрен ачарга 8 резидент теләк белдергән иде. Резидентлар иске биналарны төзекләндерделәр, вакыты җитү белән җитештерү цехларын эшләтә башлауга әзерләделәр. Сәнәгать паркында үз эшләрен башларга теләүчеләргә урыннар тагын да бар әле. Билгеле, райондашлар мондый мөмкинлекне кулдан ычкындырмасалар әйбәт булыр иде. Әлеге паркта эш җәелдерергә теләүчеләргә төрле өстенлекләр, салымнарның кайбер төреннән азат итүләр дә каралган. Актив, эшлекле кешеләргә юл ачык, рәхим итегез! Белешмәләр өчен телефон: 2-26-94.

Рухият

2016 елның хәтерләргә уелып калачак, мөселманнар күңеленнән мәңге җуелмаячак тагын бер нурлы вакыйгасы - ул районда үзәк "Җәмигъ" мәчете ачылу. Чүпрәле халкының бердәмлеге, гасырлардан килгән дуслыгы, якташларның да туган җирләрне сагынып яшәүләрен исбатлады мәчет төзелеше. "Изге сәгатьтә!" дип башланган эш бер ел дигәндә төгәлләнде һәм рамазан ае башланыр алдыннан файдалануга да тапшырылды.

Аллаһ йортлары элек- электән халык хәерхаһлыгында, халык акчасына төзелгән. Бездә дә шулай булды. Мәчет өчен халкыбыз, милләтләргә аерылмыйча: татары да, чувашы да, руслар да хәләл малларыннан өлеш чыгарды. Шундый бердәм, дус халкыбызга зур рәхмәт!

Бина ачылышына да имамнар да, руханилар да килгән иде. Күркәм, аерым бер нурлы бәйрәм булды ул.

Хәзер исә мәчет халыкка тулы күләмдә хезмәт күрсәтә. Мәдрәсәгә шәкертләр йөри.

Табигатькә, тирә-юньгә сакчыл караш- көнүзәк мәсьәлә

Заманында районда гидротехник корылмалар-плотиналар да ясалган иде. Алар инде, билгеле су балансын тотуга ярдәм итә. Быел Яңа Ишле һәм Чуваш Чүпрәлесе авылы янындагы плотина, "Акчарлак" балалар лагеры янындагы сусаклагыч төзекләндерелде. Бу эшләргә җәмгысы 9 млн. сумга якын акча тотылды. Плотиналарны көндәлек карап тору, чираттагы ремонтлау эшләренә дә 1,5 млн. сум финанс чыгымнары җәлеп ителгән.

Елга-ерынтылардан куркыныч янамасын өчен аларны үзгәртеп кору эшләре дәвам итте. Шундый эшләрнең берсе, мәсәлән, район үзәгендәге озак еллар тирә-юньне ямьсезләп торган һәм ишелә бару куркынычы янаган ерынтыда булды. Әлеге ерынты күмдерелде, төзекләндерелде. 2017 елда әлеге ерынты урынында мәдәни объект та куллануга тапшырылачак дип көтелә.

Озак еллардан бирле халык тарафыннан күтәрелеп килгән тагын бер проблема-елга-ерынтылар зураеп, каберлекләргә ишелү куркынычы янавы. Үткән ел Шланга авылындагы каберлекне ишелүдән саклар өчен, якындагы елганы төзекләндерү, күмү эшләре дә башланды.

Төзек асфальт юллардан җилдереп кенә

Чүпрәле районында юллар төзү, булганын саклау, тәртипкә китерү, төзекләндерү өчен 2016 елда 547 миллион сумнан артыклык эш башкарылган. Шушы сумма эчендә Иске Чүпрәле - Татар Шатрашаны, Иске Чүпрәле - Шланга, Иске Чүпрәле - Яңа Чокалы юлын капиталь төзекләндерүләр бар. Яңа Чокалыга илтә торган юлның 1,1 км озынлыктагысы, Зур Аксу, Чуваш Бизнәсенә илтүче үзәк юлларның 10 км.дан артыгы, Матак авылына илтүче юлның 6,2 км.ы ремонтланган. Уби һәм Яңа Уби авылларында юллар заманча таләпләргә җавап бирерлек хәлгә китерелгән. Татар Убие авылына исә 3,5 км. озынлыкта юл төзелгән. Урам юлларын төзекләндерү өчен генә дә 20 млн. сумнан артык акча сарыф ителгән. Казан - Ульяновск - Иске Чүпрәле, Иске Кәкерле автомобиль юлы яңартылган. Юллардагы чокырларны тигезләү, таш түшәү эшләре алып барылган, бу эш 5 км.га якын озынлыкта башкарылган. Юл төзү-төзекләндерүгә киткән чыгымнарның 11 млн. сумга якыны район бюджетына туры килә.

Бу эштә халкыбыз үзе дә активлык күрсәтә. 2016 елда үзара салым акчасы җыю буенча референдум да үткән иде. Чүпрәлеләрнең сәяси яктан аңлылыгына һәм актив булуына да сокланырлык. Яшәгән төбәгебез-авылларыбызны төзекләндерү өчен керткән өлешләре өчен зур рәхмәт белдерәбез халкыбызга. Бердәм тырышлык нәтиҗәсендә, үзара салым акчасы район буенча 5 млн.сумнан артык тупланды. Әлеге суммага, вәгъдә ителгәнчә, республика бюджетыннан 20 млн. сумнан артык өстәлде. Һәм әлеге сумманың күпчелек өлеше юл төзелешенә тотылып, гомуми күләмдә район буенча 41 км.га якын урам юллары төзелде.

Авыл хуҗалыгында

Авыл хуҗалыгына капитал салулар дәвам итте. Силос-сенаж базлары "Цильна", "Низамов", "Шәйморза" җәмгыятьләрендә, "Ак Барс-Чүпрәле агрофирмасының Матак, Түбән Каракитә филиалларында төзекләндерелде. Бер силос-сенаж базын төзекләндерүгә 450 мең сум финанс ярдәме бирелә. Ә бер сыерлар абзарын ремонтлауга сыйдырышлылыгына карап 1 млн. 400 мең- 1 млн. 900 мең сум. Сыерлар абзары исә "Цильна", "Шәйморза", "Низамов"та һәм "Ак Барс - Чүпрәле"агрофирмасының Татар Бизнәсе һәм Яңа Элмәле филиалында ремонтланды.